Gigantische stoftorens op Mars

Sinds haar ontdekking heeft Mars de mens doen dromen van het bezoeken van andere planeten en ontmoetingen met buitenaardse wezens. De mens heeft nog nooit eerder voet gezet op Mars, dus dit lijkt op eerste gezicht niet meer dan een verre toekomstdroom. Met meerdere succesvolle robotmissies achter de rug en de grootste ruimtevaartbedrijven (o.a. Nasa en SpaceX) verwikkeld in een strijd om de eerste bemande missie naar Mars te kunnen organiseren lijkt deze fantasie echter dichterbij dan ooit.

Mars is de 4e planeet vanaf de zon en lijkt de beste kandidaat binnen ons zonnestelsel voor menselijke bewoning. Ook al is “de Rode Planeet” nu een droge planeet met een dunne atmosfeer en enkel roestkleurige bodems, eerdere bodemanalyses en onderzoek hebben aangetoond dat Mars lang geleden waarschijnlijk een atmosfeer had die een beschermende laag vormde voor de rivieren en meren op het oppervlak van de planeet.

Eventueel is het mogelijk om de planeet terug te brengen naar dat vorige stadium en op die manier geschikt te maken voor kolonisatie door de mens, maar eerst moet begrepen worden hoe Mars haar water überhaupt kwijt is geraakt door de jaren heen. Twee nieuwe onderzoeken bestudeerden gigantische torens van stof die tijdens stofstormen op de planeet worden opgeworpen om meer te leren over een eventuele oorzaak van de verdwijning van het water van Mars.

Weggeblazen met buitenaardse kracht

Mars wordt constant geteisterd door stormen die alleen maar beschreven kunnen worden als buitenaards. Door een gebrek aan beschutting en water nemen de stormen fantastische proporties aan. Er bestaat zelfs een specifieke categorie voor stormen die rondom de hele planeet woeden: PEDE’s. Soms ontstaat er binnenin zo’n storm een toren van stof die ver boven de rest uitstijgt. Zulke stoftorens zijn ook wel bekend onder de sprookjesachtige naam “Martiaanse stofduivels”. De stormen zelf bereiken hoogtes van wel 8 kilometer, maar stoftorens worden opgeworpen tot wel 80 kilometer hoog!

De stoftorens ontstaan als gevolg van snel stijgend stof dat door het normale wolkendek heenbreekt en daar extra verwarmd wordt door de zond. De verhitting door de zon zorgt ervoor dat het stof nog sneller stijgt en ongelooflijke hoogtes behaalt. Op 70 kilometer hoogte kunnen de stofduivels een omvang vele malen groter dan de gehele Benelux aannemen en tot wel vier weken duren. Ze vormen zich vaak tijdens normale stormen op Mars en in het geval van een PEDE is de kans dat een dergelijke toren ontstaat nog veel groter.

Een ruimtelift waar de mens alleen maar kan dromen

Wat heeft dat met water te maken vraag je je af? Nou, naast een heleboel stofdeeltjes bevatten de stofpluimen met een grote dichtheid ook veel waterdamp. Er wordt gespeculeerd dat deze torenhoge stofpluimen als een transportsysteem voor waterdeeltjes dienst doen. Ze brengen met enorme kracht water van het oppervlak en de lage atmosfeer van Mars naar de hoogste lagen van de atmosfeer. In 2007 werd al aangetoond dat watermoleculen die hier terecht kwamen door de zon worden afgebroken en volledig uit de atmosfeer kunnen ontsnappen.

Dit nieuwe inzicht werpt licht op hoe Mars eventueel haar blauwe water voor een dode, rode bodem heeft moeten verruilen en biedt perspectief voor toekomstige projecten en verder onderzoek. De betrokken wetenschappers hopen in toekomstige onderzoeken meer informatie over de stoftorens, hun vorming en hun rol in waterverplaatsing op te doen om hun hypothese te kunnen testen